Pagbulig ki Ina, pagbulig sa Bikol
AN PAGBUYA, o an tarabangan na pagpasan kan andas ni Ina, Nuestra Señora de Peñafrancia, tuyong pintakasi niya, sarong pusog na kostumbre na kan satuyang pagtubod bilang mga Bikolano. Ini nagdadanay, asin sa dakulang paglaom, ini magdadanay sagkod pa man na igwa kita nin pagtubod sa satuyang Ina bilang sagurong nin balaog, kusog, asin pagkamoot gikan sa Kagurangnan. Minadanay an tradisyon minsan ngani paliwat-liwat ining minagunô nin makuring pagtuyaw huli man sana sa pagpapahiling kan mga buyador nin gawe-gaweng hararáyo sa tamang karakter kan sarong taong naglalahad kan saiyang pagtubod asin pagsarig, sa dakol na beses kadaklan kan mga buyador mga burat o nakainom nin arak, daing disiplina, pinangongorogan nin kun siisay sana an may makusog na lawas asin pamarong, asin daing kamanungdanan na minapasali sana. Alagad sa ibong kan gabos na kakanosan na ini na pirmi tang nahihiling, tadaw ta an tradisyon na ini minadanay? Igwa akong pagtubod na an kusog kan pagbuya bilang parte kan kulturang Bikolano-Kristiyano minagikan sa pagiging mikrokosmo kaini kan pang-aroaldaw na buhay ta digdi sa kontemporanyong bersyon kan suanoy na kadagaan kan Ibálong.
Sa turuhukan na pagmangno, an pagbuya, kaiba na an balód nin mga ekspuwerso, an dagusô kan mga kamawotan, asin man an hîbog kan mga pag-arang, nakakaagid sana sa pangkagabsan na ladawan kan Kabikolan bilang rona na igwang kanigoan na pangangaipo—pansadiri, pampamilya, asin man pansosyudad. Kun sasarô-saroon ta gayod an mga parabuyá, kaibahan na idtong mga nasa gilid kan tinampo na tuninong na minapamibi na sana, asin tiponon an mga kahagadan ninda, tibaad makabilog kita nin sarong masasarigan na report kan mga pigura mga remalasong inaatubang kan Kabikolan sa panahon ngunyan—mga magurang, agom, tugang, o aki na boot makaiba an dayupot na partidaryo na nagtatrabaho sa dagat o sa balyong dagat, mga magurang na mawot matawan an mga aki ninda nin tultol na edukasyon, mga aki na boot makatabang sa mga magurang sa mga pangangaipo sa harong, mga partedaryo na nagmamawot maomayan an kadugong may kamatean, asin kadakol pang iba na kadaklan minapuli sa dakulang bisyo kan kapobrehan. Minsan daing kasyertohan an kaaabtan kan tradisyon na ini, an mga tao, an mga Bikolano, padagos sa pag-arang, huli ta sa dakol na pagkakataon, ini na sana an saindang paglaom, haloy na sindang naghalat sa promesa kan mga darakulang istruktura kan sosyudad arog kan gobyerno, barakalan, o magin kan simbahan, sa eklesyastikal kaining katungdan. Kun kaya an mga tao nagmukna na sana nin sadiri nindang lakdang, an pagkikisumaro sa pagbuya ki Ina.
Alagad, dawa an pagbuyang ini, bilang ladawan kan Kabikolan ngunyan, siring sa kadakol na mga istrukturang pinunan nin mga ordinaryong tao, nangangaipo ini nin orden. Ini an orden na mapatulid sa prusisyon tanganing magdanay sa tahaw kan tinampo asin dai mahulog sa kali sa gilid, ini an orden na dai matugot na mahubaan o mahulog si Ina sa saiyang andas asin ini an orden na makuring mabawal sa pagbuya kan mga burat asin mga pasaway. Siring man na ini an orden na kaipuhan para malinigan an mga kamawotan—arin an mga ipinapamibi na kaipuhan tang maghiro asin arin an mga pamibi na kaipuhan tang idusay sa langitnon na yaon? Huli ta sa panahon na ini, an satong rona nangangaipo man nin orden, sa mga namamayo o magin sa mga kahimanwâ man. An pagbuya puwedeng magin ladawan kan pansadiring palaog na paghiro, nagigin personal na lakdang na sana, asin bako nang dorongan na gawe nin pagtubod. Gabos kita boot na makalaog sa dagat nin mga buyador asin makakapot sa manto ni Ina, daing pakilabot kun makatumak man kita nin bitis, makasiko man kita nin iba, o makakulog nin kapwa buyador na igwa man siring na mga pangangaipo. Kaya ngani dai na nakalihis an simbahan sa isyung ini, huli ta an pagbuya sa laba kan panahon nagin personal na sana asin bako nang eklesyal na pag-arang, dorongan, alagad suruhayan, nagin pansadiri na sana, pansadiring daing nang nahihiling na kapwa.
An pagbulig ki Ina kuta sarong bagay na magoyonon dalanon, pakisumaroan, asin gibohon kun ini gibong minapaluwas kan karahayan kan pagkatao, sa lado ta, pagkataong Bikolano. An tradisyon na ini na haloy nang itinao sato orog na dayaday asin totoo kun gigibohon na may kalinigan nin mga kamawotan. Kun paghohorop-horopan, an ladawan kan pagbuya iyo man sana an ladawan kan namomotan tang Kabikolan—igwang mga kakundian alagad igwang paglaom, may pagsarig asin may paghiro, alagad nangangaipo kita nin kahusayan sa dalagan kan satong buhay, kahusayan o orden na puwedeng magpoon sa laog kan sadiri, asin puwede man na pangenotan kan mga namamayo asin kan mga istruktura kan sosyudad.
Logod, sa liwat tang pagbulig ki Ina, mahiling ta an mga aspektong ini na puwedeng orog-orog pang magpayaman kan satong maogma asin hararom na pagpipintakasi ki Ina, Nuestra Señora de Peñafrancia.
Maogmang pintakasi sa gabos. Viva la Virgen!
Sa turuhukan na pagmangno, an pagbuya, kaiba na an balód nin mga ekspuwerso, an dagusô kan mga kamawotan, asin man an hîbog kan mga pag-arang, nakakaagid sana sa pangkagabsan na ladawan kan Kabikolan bilang rona na igwang kanigoan na pangangaipo—pansadiri, pampamilya, asin man pansosyudad. Kun sasarô-saroon ta gayod an mga parabuyá, kaibahan na idtong mga nasa gilid kan tinampo na tuninong na minapamibi na sana, asin tiponon an mga kahagadan ninda, tibaad makabilog kita nin sarong masasarigan na report kan mga pigura mga remalasong inaatubang kan Kabikolan sa panahon ngunyan—mga magurang, agom, tugang, o aki na boot makaiba an dayupot na partidaryo na nagtatrabaho sa dagat o sa balyong dagat, mga magurang na mawot matawan an mga aki ninda nin tultol na edukasyon, mga aki na boot makatabang sa mga magurang sa mga pangangaipo sa harong, mga partedaryo na nagmamawot maomayan an kadugong may kamatean, asin kadakol pang iba na kadaklan minapuli sa dakulang bisyo kan kapobrehan. Minsan daing kasyertohan an kaaabtan kan tradisyon na ini, an mga tao, an mga Bikolano, padagos sa pag-arang, huli ta sa dakol na pagkakataon, ini na sana an saindang paglaom, haloy na sindang naghalat sa promesa kan mga darakulang istruktura kan sosyudad arog kan gobyerno, barakalan, o magin kan simbahan, sa eklesyastikal kaining katungdan. Kun kaya an mga tao nagmukna na sana nin sadiri nindang lakdang, an pagkikisumaro sa pagbuya ki Ina.
Alagad, dawa an pagbuyang ini, bilang ladawan kan Kabikolan ngunyan, siring sa kadakol na mga istrukturang pinunan nin mga ordinaryong tao, nangangaipo ini nin orden. Ini an orden na mapatulid sa prusisyon tanganing magdanay sa tahaw kan tinampo asin dai mahulog sa kali sa gilid, ini an orden na dai matugot na mahubaan o mahulog si Ina sa saiyang andas asin ini an orden na makuring mabawal sa pagbuya kan mga burat asin mga pasaway. Siring man na ini an orden na kaipuhan para malinigan an mga kamawotan—arin an mga ipinapamibi na kaipuhan tang maghiro asin arin an mga pamibi na kaipuhan tang idusay sa langitnon na yaon? Huli ta sa panahon na ini, an satong rona nangangaipo man nin orden, sa mga namamayo o magin sa mga kahimanwâ man. An pagbuya puwedeng magin ladawan kan pansadiring palaog na paghiro, nagigin personal na lakdang na sana, asin bako nang dorongan na gawe nin pagtubod. Gabos kita boot na makalaog sa dagat nin mga buyador asin makakapot sa manto ni Ina, daing pakilabot kun makatumak man kita nin bitis, makasiko man kita nin iba, o makakulog nin kapwa buyador na igwa man siring na mga pangangaipo. Kaya ngani dai na nakalihis an simbahan sa isyung ini, huli ta an pagbuya sa laba kan panahon nagin personal na sana asin bako nang eklesyal na pag-arang, dorongan, alagad suruhayan, nagin pansadiri na sana, pansadiring daing nang nahihiling na kapwa.
An pagbulig ki Ina kuta sarong bagay na magoyonon dalanon, pakisumaroan, asin gibohon kun ini gibong minapaluwas kan karahayan kan pagkatao, sa lado ta, pagkataong Bikolano. An tradisyon na ini na haloy nang itinao sato orog na dayaday asin totoo kun gigibohon na may kalinigan nin mga kamawotan. Kun paghohorop-horopan, an ladawan kan pagbuya iyo man sana an ladawan kan namomotan tang Kabikolan—igwang mga kakundian alagad igwang paglaom, may pagsarig asin may paghiro, alagad nangangaipo kita nin kahusayan sa dalagan kan satong buhay, kahusayan o orden na puwedeng magpoon sa laog kan sadiri, asin puwede man na pangenotan kan mga namamayo asin kan mga istruktura kan sosyudad.
Logod, sa liwat tang pagbulig ki Ina, mahiling ta an mga aspektong ini na puwedeng orog-orog pang magpayaman kan satong maogma asin hararom na pagpipintakasi ki Ina, Nuestra Señora de Peñafrancia.
Maogmang pintakasi sa gabos. Viva la Virgen!
Comments