An pintakasi ni Ina
LUWAY-LUWAY an pag-isog kan pagoda painutan, ipupuli na si Ina sa saiyang harong. Sa gilid, sa pampang kan salog, ribo-ribong tao an nakikisumaro. Pag-agi kan pagoda sa atubangan ninda, bilog na kusog na ikukurahaw an pag-omaw sa Inang pirming nakaantabay, “Viva la Virgen!” Asin ini sisimbagon man sa orog pang makusog na tingog, “Viva!” Susundan man kan pagwagayway kan mga panyo. Sa harani, an minabarabayleng panyo sa kamot kan deboto igwang hirong papitik na kahihilngan nin makuring pag-arang kaiba na an ladawan kan lawog kan nagkakapot kan panyo, an pangangaipo na masasalming sa mga mata asin man an pagtubod na madadangog minsan nakatikom an ngimot. Sa harayo, an sarabay na pagwagayway kan mga panyo magayon an ladawan nin pagkakasararo. Minsan ngani dai man magkamiridbidan asin manlaen-laen an mga pinagharalean, alagad an daimabilang na mga debotong ini nagkakasararo sa pag-arang asin pag-omaw ki Ina.
Pagkaagi kan pagoda, an mga mata—huli ta sinda sana an may kapasidad—minaralamag sa kinamumugtakan ni Ina. Siring sa mga aking naghihidaw asin mga katood na nasasabotan na patapos na an ritwal kan paglakbay ni Ina sa biko-bikong salog, an mga mata minsan minaluha, minsan minapirong, minapaorog sana sa pagtubod. “Bahala na ika, Ina.” paglamag kan paghiling ki Ina na parayo nang parayo an pinakahaloy na pangyayari sa sa pampang kan salog. Haloy akoon na uto na si Ina. An pag-ako mangyayari sana pag an pagoda magrekudo na asin dai nananggad mahiling. Asin an mga deboto sa pampang kan salog dikit-dikit na maharalean, paduman sa mga haróng-haróng ninda o sa saindang dinudulaan. Alagad an kadaklan, mapoon nang maglakbay sa mga tinampo kan siyudad tanganing magduman sa basilika, sa harong ni Ina.
Sa salog, an mga bangkero asin buyador dai na nahihiling an mga tao sa pampang, minsan an mga ini mga katood, mga kadugo o mga mahal ninda sa buhay. Nakaturuhok an saindang mga daghan sa pagsagwan tanganing guyudon an pagoda ni Ina na saindang pinagpanataan—tanganing maomayan an aking may helang, makaraos sa katikapuhan, makalihis sa katibaadan, makalarga paduman sa balyong dagat tangani sanang matawan nin marhay na buhay an pamilya, o kadakol pang ibang bagay. Nakaturuhok an saindang mga kalag sa pagsirbe ki Ina, minsan kilometro an rayo ninda saiya, minapakusog sainda an lubid na nagsusugpon sainda gabos sa pinaghuhugutan ninda nin kusog. “Sige pa, sagwan pa,” ini an tikba kan saindang mga puso. Asin dorongan, makakapararehong kosog, magkakapararehong direksyon, magkakapararehong kamawotan an yaon sainda.
Asin an pagpintakasi, bako na sanang simpleng pagpintakasi, kundi saro nang salming na malinaw na minapahiling sato kan satong mga sadiri bilang mga Bikolanong paratubod ki Ina. An ladawan kan debotong minawagayway kan saiyang panyo na igwang dakulang pagsarig, an ladawan kan dai mabilang na mga panyong minataong galang ki Ina, an ladawan kan mga bangkerong may makuring kamawotan, an mga ini mga ladawan nin Kabikolan dai ta pirming nahihiling ta kita pirming sibot tuyong pintakasi ni Ina. Kun turuhukan tang hihilingon, daing iba kitang mahihiling kundi an satong sadiri. Asin mabaralik an mga pagmawot na nalingawan, an mga kahaditan na nakamba, an mga pangangaipong paaboton, asin kadakol na remalasong haros sa gabos na panahon nagpapamate sa sato nin kawaran nin paglaom. Asin kita mabalik ki Ina.
Dai man logod matapos sa pintakasi an satong pagtubod. Asin ini magdanay sa bilog na taon asin bilog tang buhay. Ta kun tuyong pintakasi sana, tibaad mamundo sana si Ina. Asin mamundo man kita huli ta awad-awad man an binubutsan na kwarta para sa kaalwanan sa paghanda, asin pagkatapos alang na an satong bulsa. An pag-arang ta ki Ina sarong bagay na maninigong isabuhay, bako sana sa pagkurahaw nin “Viva la Virgen!” o pag-awit kan saiyang himno, huli ta ini an paghingowa na magin orog na marhay na mga tao. Asin magigin totoo an satong pag-arang. Maoogma an satong Ina. Pagkahali sa basilika, mapuruli kitang magian an daghan asin mahuyo an pagmate. Ini an esensya kan satong pinagpipintakasi. Sabi ngani ni San Ignacio de Loyola sa haliputon alagad labi kamakahulugan niyang pamibi ki Ina, “Itaid mo man ako sa saimong Aki.”
Sa liwat, maogmang pintakasi kan satong Ina!
Pagkaagi kan pagoda, an mga mata—huli ta sinda sana an may kapasidad—minaralamag sa kinamumugtakan ni Ina. Siring sa mga aking naghihidaw asin mga katood na nasasabotan na patapos na an ritwal kan paglakbay ni Ina sa biko-bikong salog, an mga mata minsan minaluha, minsan minapirong, minapaorog sana sa pagtubod. “Bahala na ika, Ina.” paglamag kan paghiling ki Ina na parayo nang parayo an pinakahaloy na pangyayari sa sa pampang kan salog. Haloy akoon na uto na si Ina. An pag-ako mangyayari sana pag an pagoda magrekudo na asin dai nananggad mahiling. Asin an mga deboto sa pampang kan salog dikit-dikit na maharalean, paduman sa mga haróng-haróng ninda o sa saindang dinudulaan. Alagad an kadaklan, mapoon nang maglakbay sa mga tinampo kan siyudad tanganing magduman sa basilika, sa harong ni Ina.
Sa salog, an mga bangkero asin buyador dai na nahihiling an mga tao sa pampang, minsan an mga ini mga katood, mga kadugo o mga mahal ninda sa buhay. Nakaturuhok an saindang mga daghan sa pagsagwan tanganing guyudon an pagoda ni Ina na saindang pinagpanataan—tanganing maomayan an aking may helang, makaraos sa katikapuhan, makalihis sa katibaadan, makalarga paduman sa balyong dagat tangani sanang matawan nin marhay na buhay an pamilya, o kadakol pang ibang bagay. Nakaturuhok an saindang mga kalag sa pagsirbe ki Ina, minsan kilometro an rayo ninda saiya, minapakusog sainda an lubid na nagsusugpon sainda gabos sa pinaghuhugutan ninda nin kusog. “Sige pa, sagwan pa,” ini an tikba kan saindang mga puso. Asin dorongan, makakapararehong kosog, magkakapararehong direksyon, magkakapararehong kamawotan an yaon sainda.
Asin an pagpintakasi, bako na sanang simpleng pagpintakasi, kundi saro nang salming na malinaw na minapahiling sato kan satong mga sadiri bilang mga Bikolanong paratubod ki Ina. An ladawan kan debotong minawagayway kan saiyang panyo na igwang dakulang pagsarig, an ladawan kan dai mabilang na mga panyong minataong galang ki Ina, an ladawan kan mga bangkerong may makuring kamawotan, an mga ini mga ladawan nin Kabikolan dai ta pirming nahihiling ta kita pirming sibot tuyong pintakasi ni Ina. Kun turuhukan tang hihilingon, daing iba kitang mahihiling kundi an satong sadiri. Asin mabaralik an mga pagmawot na nalingawan, an mga kahaditan na nakamba, an mga pangangaipong paaboton, asin kadakol na remalasong haros sa gabos na panahon nagpapamate sa sato nin kawaran nin paglaom. Asin kita mabalik ki Ina.
Dai man logod matapos sa pintakasi an satong pagtubod. Asin ini magdanay sa bilog na taon asin bilog tang buhay. Ta kun tuyong pintakasi sana, tibaad mamundo sana si Ina. Asin mamundo man kita huli ta awad-awad man an binubutsan na kwarta para sa kaalwanan sa paghanda, asin pagkatapos alang na an satong bulsa. An pag-arang ta ki Ina sarong bagay na maninigong isabuhay, bako sana sa pagkurahaw nin “Viva la Virgen!” o pag-awit kan saiyang himno, huli ta ini an paghingowa na magin orog na marhay na mga tao. Asin magigin totoo an satong pag-arang. Maoogma an satong Ina. Pagkahali sa basilika, mapuruli kitang magian an daghan asin mahuyo an pagmate. Ini an esensya kan satong pinagpipintakasi. Sabi ngani ni San Ignacio de Loyola sa haliputon alagad labi kamakahulugan niyang pamibi ki Ina, “Itaid mo man ako sa saimong Aki.”
Sa liwat, maogmang pintakasi kan satong Ina!
Comments