Atomic Atom
NAGPOON na an bagong season kan Pinoy Big Brother. Binuksan na naman an pintuan kan harong kan tingog na inaapod kuya. Dai mahaloy an ratings kan ABSCBN sa oras kan PBB maulanto asin ikokonsiderar an nasabing pasali—kun pasali man nanggad ini—bilang iyo an igwang pinakadakol na paradalán sa bilog na nasyon. Biyong kikitikon an mga hirog kan paradalan kun igwang nabibilog na pagkadayupot sa siisay man na duwang housemate. Maaanggot an mauungis an iba kun igwang maluwas na siring ki Wendy Valdez na inaapod ni Kristian na bruha. Masimpatiya an kadaklan kun igwang pag-amin na gigibohon, siring sa nangyari ki Rustom Padilla. Kadakol pang ibang mga bagay an dinadara kan pasaling ini sa satong mga Pilipino, mga bagay na para sa ordinaryong paradalan, mga kangangalasan, na matarakâ sa sato asin matulod tanganing temporaryong makapanlingaw kan satong mga sadiri asin ibabad an sadiri sa inaapod tang mga Bikolano na pag-atom.
Kun makanos man o magayon, dai ta maiinegar na kadakol an igwang ugaling mapang-atom sa gibo kan iba. Poon sa pagmata hanggan sa pagturog saksi kita digdi: mga matang nakaturuhok sa sato, nakahiling sa satong mga ginigibo; patagong nagdadangog sa satong mga urulay-ulay; ini si mga taong garo baga binabayadan sinda para aramon sana an satong mga agi-agi. Siring sinda ka Boy Abunda asin Cristy Fermin, an lain lang ta bako kitang mga artista. Orog na sa mga subdibisyon, na minalakop ngunyan sa mga siyudad, dai kita mangalas kun aram kan iba an panira ta subanggi, o kun siisay an kaulay ta sa telepono kan sarong aga. Dai man kita mamamaguhan kun pati an ati tang inaapon tanganing hapiton kan truck nin basura, aram ninda kun an an mga minakumpunir kaini. Siring man na dai naman bago kun aram ninda an sabon na ginagamit ta pagkarigos, o an brand kan toothpaste na gamit ta. Ano pa daw an mga iwal nin mag-agom, aranggutan nin magturugang asin diringkilan nin magkataraid na harong? Arog kaini an mga kongkretong halimbawa kan pag-atom, na nagigin tsismis, na nagigin kangangalasan. Bako daw na an urulay-ulay pag-atom minapoon sa hapot na, “Aram mo, subanggi? o kan sarong aldaw?” na susundan kan mga bara-baretang nakalap.
An ugaling ini pinakusog pa kan paglakop man kan mga reality tv shows na tuyong minahayag kan agi-agi kan iba—totoo man o pasali-Sali sana. Kadakol kan mga programang arog kaini, kadaklan mga Ingles asin sulnupanon an impluwensiya. Yaon diyan an dayuhan na America’s Next Top Model, Beauty and the Geek, Parental Control, Amazing Race, Pirates, Survivors, asin an mga Pilipinong Philippine’s Next Top Model, Celebrity Duet, Pinoy Dream Academy, Starstruck, asin man an PBB. Pwera kan paglibang, kun nakakalibang man nanggad, saro sana man an dara kaini sa paradalan, an arungkayahon kitang magsirip sa buhay nin may buhay. Nakikisirip kita sa saindang aroaldaw na buhay, kontrolado asin igwang kapadusahan an lambang salang magigibo. Naoogma kita sa saindang mga kapangganahan, namumundo sa saindang pagkadaog asin pagkahulog, nalalangkag pag mayong nangyayari, nagtatakig pag may nakabinbin na anuman, naghahapot kita pag igwang mga dai ipinapaaram.
An makunsuwelo, igwa nin balik an pang-aatom. Kadakol na panahon nalilingawan ta an sadiri tang mga kalakawan. Sa subdibisyon mi sa San Fernando, pirang aki na an nadisgrasya, o orog na nakakamundong binawian nin buhay, huli ta dai nabantayan kan saindang mga magurang huli ta sinda nakiki-atom sa buhay kan iba. Pirang trabaho an napapabayaan asin dai nahahaman huli sa pang-aatom sa kapwa. Pirang transaksyon na an dai naipadagos huli ta an mga imbuweltong tao sibot sa pakikiaram sa iba man na kalakawan. Orog na makangingirit kun pati sadiring pagkarigos malingawan o malipasan nin gutom huli sana sa simpleng pakiki-atom.
Kadakol an ipinapangaki an pag-atom. Aram ta na ini. Igwang mga tao na may kaugalian na pag nagbakal nin gamit sa harong an kataid, mabakal man siya; pag nagbakal nin refrigerator an kataid, saaga mabakal man asin orog pang mahal. Mala ta pati sa mga komersyal nadadalan ta ini. Pag bago an uniporme sa eskwelahan kan aki kan madihon, papatahian man an aki nin bagong uniporme. Orog nang malain kun sapiritan sana man an mga pagbakal para sana malampasan an nagibo kan kataid. Pano na sana kun mayo man kwarta?
Sa panahon na ini nin mga reality shows, kaipuhan man an paghiling kan realidad kan sadiri. Dai man logod na huli ta sibot kita kasisirip, kaaatom kan buhay kan iba, malingawan ta na an satong buhay. Makamumundo na makahiling kan nin tao na maninigo nang apodon nbilang encyclopedia kan mga buhay kan iba alagad dai na malabahan an sadiring bado, o malimpiyahan an sadiring hawak, o mapakakan an sadiring ngimot. Dai man logod ini mangyari sa sato. Sabi ngani kaiyan sa mga bara-barangay, enoton linigan an sadiring natad kun nagkukuriyat na an ati. Ta an katotoohan, mayo man ibang labi-kadayupot na masabi sato kun kumusta kita, kundi kita sana.
Kun makanos man o magayon, dai ta maiinegar na kadakol an igwang ugaling mapang-atom sa gibo kan iba. Poon sa pagmata hanggan sa pagturog saksi kita digdi: mga matang nakaturuhok sa sato, nakahiling sa satong mga ginigibo; patagong nagdadangog sa satong mga urulay-ulay; ini si mga taong garo baga binabayadan sinda para aramon sana an satong mga agi-agi. Siring sinda ka Boy Abunda asin Cristy Fermin, an lain lang ta bako kitang mga artista. Orog na sa mga subdibisyon, na minalakop ngunyan sa mga siyudad, dai kita mangalas kun aram kan iba an panira ta subanggi, o kun siisay an kaulay ta sa telepono kan sarong aga. Dai man kita mamamaguhan kun pati an ati tang inaapon tanganing hapiton kan truck nin basura, aram ninda kun an an mga minakumpunir kaini. Siring man na dai naman bago kun aram ninda an sabon na ginagamit ta pagkarigos, o an brand kan toothpaste na gamit ta. Ano pa daw an mga iwal nin mag-agom, aranggutan nin magturugang asin diringkilan nin magkataraid na harong? Arog kaini an mga kongkretong halimbawa kan pag-atom, na nagigin tsismis, na nagigin kangangalasan. Bako daw na an urulay-ulay pag-atom minapoon sa hapot na, “Aram mo, subanggi? o kan sarong aldaw?” na susundan kan mga bara-baretang nakalap.
An ugaling ini pinakusog pa kan paglakop man kan mga reality tv shows na tuyong minahayag kan agi-agi kan iba—totoo man o pasali-Sali sana. Kadakol kan mga programang arog kaini, kadaklan mga Ingles asin sulnupanon an impluwensiya. Yaon diyan an dayuhan na America’s Next Top Model, Beauty and the Geek, Parental Control, Amazing Race, Pirates, Survivors, asin an mga Pilipinong Philippine’s Next Top Model, Celebrity Duet, Pinoy Dream Academy, Starstruck, asin man an PBB. Pwera kan paglibang, kun nakakalibang man nanggad, saro sana man an dara kaini sa paradalan, an arungkayahon kitang magsirip sa buhay nin may buhay. Nakikisirip kita sa saindang aroaldaw na buhay, kontrolado asin igwang kapadusahan an lambang salang magigibo. Naoogma kita sa saindang mga kapangganahan, namumundo sa saindang pagkadaog asin pagkahulog, nalalangkag pag mayong nangyayari, nagtatakig pag may nakabinbin na anuman, naghahapot kita pag igwang mga dai ipinapaaram.
An makunsuwelo, igwa nin balik an pang-aatom. Kadakol na panahon nalilingawan ta an sadiri tang mga kalakawan. Sa subdibisyon mi sa San Fernando, pirang aki na an nadisgrasya, o orog na nakakamundong binawian nin buhay, huli ta dai nabantayan kan saindang mga magurang huli ta sinda nakiki-atom sa buhay kan iba. Pirang trabaho an napapabayaan asin dai nahahaman huli sa pang-aatom sa kapwa. Pirang transaksyon na an dai naipadagos huli ta an mga imbuweltong tao sibot sa pakikiaram sa iba man na kalakawan. Orog na makangingirit kun pati sadiring pagkarigos malingawan o malipasan nin gutom huli sana sa simpleng pakiki-atom.
Kadakol an ipinapangaki an pag-atom. Aram ta na ini. Igwang mga tao na may kaugalian na pag nagbakal nin gamit sa harong an kataid, mabakal man siya; pag nagbakal nin refrigerator an kataid, saaga mabakal man asin orog pang mahal. Mala ta pati sa mga komersyal nadadalan ta ini. Pag bago an uniporme sa eskwelahan kan aki kan madihon, papatahian man an aki nin bagong uniporme. Orog nang malain kun sapiritan sana man an mga pagbakal para sana malampasan an nagibo kan kataid. Pano na sana kun mayo man kwarta?
Sa panahon na ini nin mga reality shows, kaipuhan man an paghiling kan realidad kan sadiri. Dai man logod na huli ta sibot kita kasisirip, kaaatom kan buhay kan iba, malingawan ta na an satong buhay. Makamumundo na makahiling kan nin tao na maninigo nang apodon nbilang encyclopedia kan mga buhay kan iba alagad dai na malabahan an sadiring bado, o malimpiyahan an sadiring hawak, o mapakakan an sadiring ngimot. Dai man logod ini mangyari sa sato. Sabi ngani kaiyan sa mga bara-barangay, enoton linigan an sadiring natad kun nagkukuriyat na an ati. Ta an katotoohan, mayo man ibang labi-kadayupot na masabi sato kun kumusta kita, kundi kita sana.
Comments