Berso sa Behikulo

ILINULUWAS ko an an artikulong ini na igwang katakod na paghagad. Orog na duman sa mga institusyon na igwa man sobra sa kaipuhan nindang halaga tanganing magpadagos sa pagtaong serbisyo.

Kan nakaaging Christmas party kan Kabulig (an pag-iriba kan mga Bikolanong parasurat), prinisenta ko sainda an sarong konsepto na sa hiling ko makakatabang man na ibalik an pag-apresyar ta sa sadiring tataramon. Asin ini man saindang nagustuhan, mala ngani ta si Manay Issa Casillan nagpahayag nang matabang siya sa pagkalap nin pondo tanganing ini mahaman. Ini an ‘Berso sa Behikulo,’ sarong proyektong pagpalakop nin mga bersong Bikol na ipapadukot sa mga pampublikong lunadan sa Kabikolan. Katuyuhan kan ‘Berso sa Behikulo’ an ribayan an dati nang kontrobersyal na mga padukot sa mga behikulo nin mga padukot na magpapagimaaw sato na an satong kultura asin literatura, poon kaidto hanggan ngunyan, magayon, mayaman asin mai-oorgulyo tang marhay. Panghaluyan na kamawotan kan ‘Berso sa Behikulo’ na mapadukutan an lambang tricycle, jeep, bus, van, asin iba pang pambublikong lunadan sa Bikol, sa anom na probinsiya kaini. Sa proyektong ini, mariribayan an ‘God knows Judas not pay’ asin man iba pang padukot na sa kadakol na pagkakataon igwa pa nin mga kurit na kinakaongisan na gayo orog na kan mga kababaihan. Halimbawa ngaya si ‘Upus’ ni Kristian Cordero na nasa tataramon na Rinconada, na haliputun na marhay alagad nagmuya nang basahon huli man sa kadakol na puwedeng ipakahulugan digdi: ‘Agku usad na upus/ na di maririgus/ ngamin tinitius/ dawa mag-idus/la na ngani ka lupus/ ta uda luug a kanyang burus/ alagad adtu upus/ pirming mabrus.’ An lambang berso na maiilaag sa padukot igwang magkakanigong drawing asin man translation sa Ingles o Tagalog tangani man na an mga dayo sa satong lugar makasabot man asin makaapresyar kan satong tataramon.

Bako sanang mga kontemporanyong berso an hinihiling kong kaiba sa ‘Berso sa Behikulo,’ alagad kaiba naman si mga suanoy na bersong Bikol na sa pagtalukbong sato kan bagong panahon, dikitdikit ta naman nalilingawan. Arog baga kan ‘Ano daw idtong sa gogon?’ asin iba pang suanoy na bersong nangangaipuhan na itulod asin ipasabot sa kontemporanyong panahon.

An proyektong ini nabilog sarong beses mantang nakasakay ako sa tricycle sa Naga. Ano daw nganyako kun lambang pagsakay ko sa tricycle o sa ano man na pampublikong lunadan ( o magin pribado man), igwang sarong bagay sa laog kan lunadan na mapagiromdom sato kan gayon kan satong rona? Kun igwang mapagiromdom, dadarahon kita kaini sa pag-apresyar, lalamagon kita kaini asin orog pang dadarahon pasiring sa pagmakulog sa satong sadiring dagang erokan.

An mayo na sana sa proyektong ini iyo an pondo. Haman na an konsepto, an mga Kabulig dikitdikit nang nagpapadarara kan saindang mga berso, may nagkakapirang suanoy na berso naman an nakalap, igwa naman mga Bikolanong visual artists na nagpahayag na sinda matabang; kuwarta na sana an mayo. An kadaklan kan kuwartang matitipon para sa ‘Berso sa Behikulo’ mapapaduman sa pag-imprenta kaini. An kadikit na matatada, babarangaon bilang man para sa mga parasurat asin visual artists na nagkontribuwer, sadit sana man ining halaga asin pabuya sana para sa magayon na gibo.

Sa puntong ini, hagad ko an tabang kan manlaenlaen na institusyon sa Bikol, mga lokal na gobyerno arog kan Sangguniang Panlungsod kan Naga asin iba pang siyudad sa Bikol. Sa huri kong pag-canvass sa pagpapaimprenta, naaraman ko na bako man mahal na marhay an proyekto. An halagang Php20,000-30,000 dakula nang tabang tanganing mapangyari an ‘Berso sa Behikulo.’ Sa panghaluyan na lado, igwang nagkakapirang mga parasurat an nagbukas kan posibilidad na magin taunan o annual ini, tanganing igwang update an mga bersong naipadukot sa mga lunadan. Marhay man na suhestiyon tanganing an proyekto man magdanay asin orog pang magpalakop kan kagayonan kan satong kultura sa parteng ini kan Pilipinas.

Kun kaya, paliwat-liwat an paghagad ko nin tabang na tarabangan tang itulod an proyektong ini. Puwede ining magpatotoo na sa sadit man na proyekto o paghiro, puwedeng may magbilog na makusog asin pusog na bagay, ini an satong pagmakulog sa satong sadiring lugar, an Kabikolan.

Duman sa mga boot magtaong tabang para sa ikakahaman kan proyektong ini, puwede nindo akong apudan o i-text sa 09293371588 o i-email sa vic.nierva@gmail.com. Dakula man o sadit an tabang, siyertong aapresyaron mi iyan. An mga nasa itaas iyo an mga sample stickers para sa ‘Berso sa Behikulo.’ Dios mabalos sa saindong tabang!