Putik

SINASABING an pagputik, minsan sa ano man na paagi o gurano man kagian o kagabat, pagputik pa man giraray asin dai nuarin pa man maninigong akoon kan siisay man. Minsan ini para sa kaligtasan, siring sa pagputik na ginigibo kan sarong aki tanganing makalikay siya sa rapadong hihimohon pag naaraman kan saiyang mga magurang na siya may kasalan. Orog pa, dai man inaako an pagputik minsan an nasa likod kaini iyo an katuyuhan na karahayan, siring sa pagputik kan sarong amigo tanganing mailigtas an katood sa padusa; siring sa kun siisay an nagdaya sa exam sa eskwela, mayong mataas nin kamot, mayong mataram, asin mayong mapahayag kan katotoohan tangani sanang an pag-iribahan magdanay. Siring man ini sa pagtubod kan iba na an katapusan orog kisa sa paagi kun pano ini inabtan, kun sain inaako an magayon na resulta kan anuman na paghiro minsan an paghiro sakwalì asin maraot.

Pano-pano kaini an sosyudad ta ngunyan. Kaya dai kita magngalas kun sa mga indibidwal na mahuhurma sa panahon na ini, dakol man an magigin putikon. An mga kaakian, minsan sain maghiling nakakasaksi sinda nin putik o pagputik. Poon sa mga magurang na pinuputikan an pag-iribahan sa harong, mga tugang na pinuputikan an tugang, mga katood na pinuputikan an mga katood, hanggan sa mga pamayong pinuputikan an saindang mga nasasakupan. Sa peryodiko, radyo, telebisyon asin sa internet, nasasaksihan an pagputik. Tinatamongan an katotoohan nin putik, pinapahamotan an batâ nin temporaryo pahamot, asin an binabarbaraliktad an pahayag tanganing maitama asin maitago an putik.

Sabi ngani kan karismatikong parataram na si M. Scott Peck, an sosyudad madiklom kun an mga tao kaini mga tao nin kaputikan. Daing pag-uswag an maaabot, daing pakamoot an mahahaman, daing kaliwanagan an makakamtan. Alagad, nakakamundong paghorop-horopan na ining gayong mga pangyayaring ini an minapano sa satuyang agimadmad ngunyan: na kadakol sa mga taong linalaoman ta kuta na, mga paraputik man. Orog pa, an pagputik sinisimbag man nin saro pang pagputik.

Ngunyan na semana, nasaksihan tang gayo kun panong an nagkakapirang mga opisyal kan satong banwaan mamula sa kapuputik. Kun panong an pahayag kan sarong ‘probinsiyanong Intsik’ pahimutikan ninda nin risa-risang marhay na mga kaputikan man sana. Nahiling ta kun pano sinda nagkapag-kapag asin nagkaurukag kakakalap nin mga putik na puwedeng magin balido sa paghiling kan gabos. Alagad sinasabi ngani na an pagputik, pagputik.

Orog na makamundo na an haralangkaw na mga pamayo kan banwaan minatugot sa pagputik, para man sana sa saindang pansadiring interes. Siring sinda sa mga linta na nakapurupot sa tabay kan presidente na minasupsop kan saiyang dugo kun kaya an saindang pagkadayupot saiya dai mawawara, sa tahaw man nin gabos na pagputik. Kun kaya, tutubdan ta pa daw an gabos nindang sinasabi? Na mauswag an banwaan, maogma an mga tao, halangkaw an balor kan gabos, igwa kita nin pagtubod sa sadiri, ginigibo kan gobyerno an gabos na paagi, asin iba pa?

An ginigibohan nin kaputikan dapat naaanggot nin huli ta kita dinadaya, pinuputikan, kita na maninigong magresibe kan katotoohan. An pagputik dai nuarin pa man mababalyohan nin mga streamers na may Happy Valentines hali sa satong mga congressmen. An pagputik dai nuarin pa man mababalyohan nin pinakinis na makikipot na mga tinampo. An pagputik dai nuarin pa man mababalyohan nin mga pinatos na de lata asin pagkakan na saaga ubos na.

Sa sato na nagdarakula sa relihiyosong paagi, an pagputik kaipuhan na ikumpisal, asin pagotoban huli ta ini kasalan, kaipuhan ini nin pagpamibi tanganing linigan an kalag asin pakusugon na dai na magputik liwat. An pagputik bako sanang personal na kasalan, kundi ini sosyal, huli ta sa pagputik, natatanyog ta an satong mga kahimanwa. Mahiwas an naaabot kaini. Sabi ko ngani subago, tinutukduan kaini an mga nakakasaksi na magputik man. Dai ta ipagngalas kun putikon an henerasyon na gikan sa panahon na ini.

Giromdomon ta na an pagputik tugang sana kan paghabon, hinahabon ta an katotoohan. Ano daw an nasa irarom kan pagputik? Tadaw ta minaputik? Ano daw an rason ta minaputik? Pira sana ini sa mga hapot na nasa agimadmad ta ngunyan huli ta kita riniribong, pinapasakitan, pinagnenegaran kan katotoohan, linalansi kita sa mga magagayon na mga bagay na lapa asin nagririma-rimá an parong.

Maluwas an katotoohan, mapupundo an pagputik, maliwanag an dating kadikloman.

Magtaram kita.