Signos nin pagrûrô

HONÀ KO, TAMA NA an kabalintunaan para ipasabot an sarong klase nin pag-agrangay. Alagad matapos magluwas an ‘Vestiges of progress’ digdi sa column ko pirang semana na an nakakaagi, naenkaminar ako kan pirang mga katood sa internet na bilogon logod bilang sarong paghiro o movement an agrangay sa palta-rason nang pagbugtak nin mga karatulang kulang na sanang hayagan nang sabihon kan mga politiko na iboto sinda sa paaboton na pirilian. Sabi ngani kan sarong nagkomento sa ginibo kong grupo sa paagi kan Facebook(dot)com, nakakarima-rima na suboot an practice na ini sa Pilipinas. Alagad orog na digdi sa Bikol, haros daing pagduwa-duwa an satong mga linalaoman kuta nang mga namamayo sa pagbugtak kan saindang mga lalawgon asin ngaran—in big, all-caps, bold letters—sa mga karatula binubugtak sa mga proyekto asin iba pa, na sa totoo sana, mayo man kamanungdanan.

An mobimiyentong ‘KontraKaratula’ o Kilusan Kontra Karatula ng Gagong Politika, ngaran na tinao kan maorag na para-rawitdawit asin translator na si Marne Kilates para sa orihinal kong konseptong Label-less Philippines. Katuyuhan kan mobimiyento na ipahiling an nakakarima-rimang paggastos kan satong mga politiko sa kwarta kan mga tawo para sana sa pagpapa-guwapo sa mga karatulang mahihiling ta haros sa lambang kanto kan satong banwaan ngunyan.

Bihira sana ini, alagad didiretsahon ko na; huli ta dapat na kitang maanggot. Pag minaabot an aldaw nin pag-file kan satong mga buwis, mamundo na labi-kadakula an nababawas sa satong pinaghanapbuhayan, kaiba an kahapotan na sain ini napapaduman?

Tibaad, kaipuhan ta nang mangapudan—o sa totoo sana, maghapot logod; halimbawa, ki Congressman Luis Villafuerte kun tano ta haros lambang road sign sa segundo distrito kan Camarines Sur may nakakabit na sadit na karatulang may nakasurat na pangaran niya. O kun tano ta kaipuhan na gayong nakabuyangyang an ngaran niya sa atop asin iba pang parte kan arin man na building na ipinagibo o pinapinturahan niya. Sa tinampong hali sa Naga pasiring sa Calabanga, pirang lalawgon ni Luis Villafuerte an nakabalandra para ipaabot sa gabos na siya daa an nagpapapakarhay kan tinampo. O ki Governor Lray Villafuerte, kun tano ta sa gabos na proyekto, naisip niya pang magpagibo nin kadakol na tarpaulins na nakabalaybay sa mga baro-banwaan na nagko-congratulate sa mga graduates kaiba an litrato niya. Sa mga harong sa gilid kan highway, 2009 calendar model si Lray—orang background, blue text. O ki Dato Arroyo, na an paskil na ‘Iskolar ni Dato’ garo bagang nagpapahiling na utang na boot pa kan mga recipients kun makakakua sinda kaini; kaiba pa an kadakol niya man na mga karatula para sa graduation; mala ta pati pagpapintura nin mga kudal sa eskwelahan igwa pang ngaran. Sa primer distrito ngani, an mga ‘dangerous curves’ asin iba pang mga patanid, nadugangan na nin ‘a reminder from Cong. Dato.’

Dai ini nasusuhay sa mga politiko ta sa nasyonal na lebel, arog ni Senador Mar Roxas, na igwa man nangalat-kalat na mga graduation tarps. Sa Manila, an lalawgon ni Congresswoman Trisha Bonoan-David kasusupog nang nakabalandra sa lambang kanto kan Sampaloc. Sa Quezon City mahihiling mo sa haros gabos na lugar an signature na SB para ki Mayor Sonny Belmonte. An superman symbol ni Konsehal Bong Suntay, an ngaran sa mga kudal ninda Janet Malaya asin Nanette Castelo Daza, iyo an pirming mahihiling sa QC. Asin malilingawan pa daw an darakulang streamers ni Bayani Fernando na maski sa mga probinsiya nakaarabot.

Sa totoo sana, nakakasupog na an practice na ini. Ta kun pag-aatid-atidon, bakong arog kaini sa ibang nasyon. Nakakasupog huli man ta tinotogotan ta na gibohon ini sato kan satong mga trapolitiko. Sa gabos, nakakasupog huli ta kita na an nasusupog na dai sinda nasusupog sa sato na mga nagbabayad nin buwis. Digdi sato, kita an nakikimaherak sa mga trapolitiko para sa mga proyekto, tabang, asin iba pang bagay, na sa totoo sana, responsibilidad nindang itao sato bilang mga elehidong lider. Bako tang responsibilidad an magbayad nin buwas para gastoson sana sa pagpapagayon kan saindang imahen.

Sa Facebook ngunyan, padagos na nagdadakol an nagmimiyembro sa KontraKaratula, hale sa manlaenlaen na parte kan nasyon. May nagpapahayag na haloy na palan sindang nau-uyam asin nababaldê kan gaweng ini kan mga trapolitiko, naghahalat sanang may manginotan asin magtaram. May mga abogadong nangako nang matabang, may sarong independent legislator na nagsabing matabang siya kun paggibo nin ley an kaipuhan. Tibaan panahon na para ibawal ini kan ley.

Sadit sana ining bagay, alagad sa hiling ko, dakula an impact na magigibo kaini sa pangaturogan tang linigon an electoral process kan nasyon. Sa panahon na ini, medyo elusive kun iisipon an kamawotan na ini, huli ta: siisay man kita kumpara sa poder ninda?

Alagad, dapat nindang marealisar na orog kitang mapoder bilang mga namamanwaan na nagluklok sainda sa lugar na kinamumugtakan ninda ngunyan. Dapat nindang marealisar na nakakasupog na an saindang ginigibo.